مدافع امامت

🔸فصل دوم: آداب باطنیّه‌ی طهارت بدن از حَدَث🔸

🌹از جمله آداب باطنیّه ی طهارت از حَدَث که عبارت از وضو و غسل است، آن است که در آن وقت متذکر آن گردد که امر به آنها، به جهت عبادات و مناجات خالق یگانه است؛ از آن جهت اعضایی که در آن وقت امر به شستن آنها شده است، چون مباشرت امور دنیویه بوده اند و در کدورات طبیعت فرو رفته بودند، از اهلیّت ایشان در خدمت خداوند سبحان بیرون رفته اند؛ پس امر به شستن آنها شد، تا از این کدورات پاک شود. سپس تأمل کند که بدون شک، تا دل خود را از علایق خسیسه ی دنیویه و اخلاق ذمیمه پاک نگرداند و عازم به بازگشت به خدا نباشد، محض شستن، آنها را از چرکینی دنیا و کثافات جسمانیه پاک و مطهر نمی سازد. پس باید در وقت وضو و غسل، دل او نیز از صفات رذیله و شهوات خبیثه پاک شود، و جازم باشد بر اینکه اعضای خود را که آلت شهوات هستند، از شهوات دنیا بازگیرد، تا نورانیت و صفای آنها در تطهیر همه اعضا سرایت نماید.

🌹در وضو ابتدا امر به شستن صورت شده، که اکثر حواس ظاهره و اعظم اسباب مطالب دنیویه را در آن جا قرار داده اند، سپس تکلیف به شستن دست ها شده؛ زیرا آدمی مُعظَم امور دنیویه را به آنها مباشر می گردد. آن گاه امر شد به مسح پیش سر، که منبع اکثر خیالات فاسده است؛ سپس به مسح پاها که واسطه ی بسیاری از مطالب دنیویه هستند.

🌹و اما در غسل امر شد که جمیع بدن شسته شود؛ زیرا پست ترین حالات انسان حال جماع است که در آن وقت بالمرّه مقهور تحت قوّه ی شَهَویّه است، و لذت به همه بدن او عاید می گردد. از این جهت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم فرمود که: (در زیر هر مویی جنابتی است. پس در آن وقت همه جسد او غرق لذت دنیویه است؛ پس باید همه شسته شود، تا صلاحیت توجه به جانب حق تعالی را داشته باشد.) و اما در تیمم امر شده است وه اعضای خود را خاک آلود نماید، در وقتی که آب میسر نباشد. پس در آن وقت باید متذکر آن شود که حال که شستن آنها ممکن نیست، باید ایشان را به جهت اینکه مباشرت امر دنیا را کرده اند، پست و ذلیل نمود و شکستگی و فروتنی را پیش آورد؛ پس آنها را خاکمال نماید.

🌹چون بر اینها مطلع شدی و دانستی، باید به فکر کار دل افتی که رئیس و اعظم همه اعضا و جوارح است، و همگی خدمتکار اویند و موضع نظر الهی است. و به این بیندیشی که هر گاه تطهیر اعضا و جوارح لازم باشد، پاک ساختن دل اولی و اَهَم است. پس اگر در آن وقت به جهت علایق دنیویه و رسوخ محبت دنیای دَنیّه پاک ساختن آن به شستن همه اخلاق رذیله و صفات ذمیمه ممکن نباشد، آن را خاک مال نمایی، و در مقام شکستگی و تواضع، آن را به تازیانه ی ذلت و خواری برانی، شاید خدا به شکستگی و فروتنی آن رحم نماید و نَفحه ای از نَفَحات قُدسیّه آن را در یابد؛ زیرا خدا نزد دل های شکسته است.